Yunanistan’a ‘partili cumhurbaşkanı’ geldi: Konstantinos Tasulas kimdir?

LEFKOŞA – Yunanistan siyaset sahnesi, Başbakan Kiryakos Miçotakis’in 15 Ocak 2025 tarihinde yaptığı açıklamayla yeni bir döneme girdi. Miçotakis, ülkenin bir sonraki Cumhurbaşkanı adayı olarak mevcut Meclis Başkanı Konstantinos Tasulas,’ı gösterdi. Bu adaylık, Tasulas’ın uzun ve tartışmalarla dolu siyasi kariyeri göz önüne alındığında, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

Tasulas, Yunanistan siyasetinde deneyimli bir isim olmasına rağmen, geçmişte karıştığı olaylar ve özellikle Meclis Başkanlığı dönemindeki tutumu nedeniyle eleştirilerin odağındaydı. Diğer yandan Tasulas, uzun zaman sonra ilk kez ‘partili cumhurbaşkanı’ olarak görev başına geliyor. Tasulas’ın aksine önceki dönemlerde, Yunanistan parlamentosu cumhurbaşkanlığı makamına siyasi partilerle ilişkisi olmayan ya da bu ilişkileri cumhurbaşkanı seçilmeden evvel askıya alan isimleri seçmişti.

CUMHURBAŞKANLIĞI ADAYLIĞI

Başbakan Miçotakis, geçtiğimiz ayın ortalarında televizyon aracılığıyla yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Tasulas’ı cumhurbaşkanı adayı olarak önerdiklerini duyurmuştu. Miçotakis, Tasulas’ın uzlaştırıcı niteliklere sahip olduğunu vurgulayarak, Meclis Başkanlığı görevini ‘kusursuz bir şekilde’ yürüttüğünü belirtti.

Miçotakis, Tasulas’ın üç kez Meclis Başkanı seçilmesini ve bu seçimlerde aldığı rekor oy sayılarını (283, 270 ve 249 oy) başarısının kanıtı olarak gösterdi.

HAYATI VE KARİYERİNİN İLK YILLARI

Tasulas, 17 Temmuz 1959 tarihinde Yanya şehrinde dünyaya geldi. Atina Ulusal ve Kapodistrian Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Atina Barosu’na kayıtlı bir avukat olarak serbest çalışmaya başladı. Hukuk alanındaki kariyerine uluslararası bir boyut kazandırmak isteyen Tasulas, 1988-1989 yılları arasında British Council bursuyla Londra’da bir hukuk firmasında çalıştı.

Siyasi kariyerine atılmadan önce, Tasulas önemli devlet görevlerinde bulundu. 1981-1990 yılları arasında Yunanistan siyasetinde ve diplomasisinde önemli bir isim olan Evangelos Averof-Tositsas’ın özel sekreterliğini yaptı. Ardından, 1989-1990 döneminde Ulusal Ekonomi, Ticaret ve Tarım Bakanlıklarında özel danışman olarak görev aldı. 1990 yılının ekim ayından 1993 yılının eylül ayına kadar İhracatı Teşvik Örgütü (OPE) Başkanlığı görevini yürüttü.

Tasulas, 2013-2014 yılları arasında ise Konstantin Karamanlis Demokrasi Enstitüsü Başkanlığı görevini üstlendi. Evli ve iki çocuk babası olan Tasulas, Avukat Fani Stathopoulou ile hayatını birleştirdi.

YEREL YÖNETİMDEN MECLİSE

Tasulas’ın aktif siyasi kariyeri 1990 yılında Atina’nın kuzeyindeki Kifissia Belediye Meclis Üyesi seçilmesiyle başladı. 1994 yerel seçimlerinde, orta üst sınıfın yaşadığı ve muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’nin (YD) önemli bir seçmen tabanına sahip olduğı Kifissia Belediye Başkanlığı için adaylığını koydu ve seçilerek 1998 yılına kadar bu görevi sürdürdü.

Belediye başkanlığı döneminin ardından ulusal siyasete yönelen Tasulas, 2000 genel seçimlerinde YD tarafından Yanya bölgesi milletvekili adayı gösterildi ve meclise girmeyi başardı. Tasulas, 2004, 2007, 2009, Mayıs 2012, Haziran 2012, Ocak 2015, Eylül 2015, 2019, Mayıs 2023 ve Haziran 2023 seçimlerinde de Yanya’dan milletvekili seçilerek kesintisiz bir şekilde parlamentoda yer aldı.

Milletvekilliği görevinin yanı sıra, Yeni Demokrasi partisi içinde de çeşitli görevler üstlendi. 2006-2007 yılları arasında Yeni Demokrasi Grup Başkanvekilliği, 2010 yılında ise Yeni Demokrasi Parlamento Grubu Sekreterliği görevlerini yürüttü. Kostas Karamanlis hükümetinde 2007-2009 yılları arasında Milli Savunma Bakan Yardımcılığı, Antonis Samaras hükÛmetinde ise 2014-2015 yılları arasında Kültür ve Spor Bakanlığı görevlerinde bulundu.

MECLİS BAŞKANLIĞI

Tasulas’ın siyasi kariyerindeki en önemli dönüm noktalarından biri, 18 Temmuz 2019 tarihinde Yunanistan Meclisi Başkanı seçilmesi oldu. Bu seçimde 283 oy alarak, Metapolitefsi (Yunanistan’da askeri cunta sonrası dönem) döneminde bir Meclis Başkanı seçiminde en yüksek oy sayısına ulaşan isim oldu.

Tasulas, Mayıs 2023 ve Haziran 2023 seçimlerinden sonra da Meclis Başkanı seçilerek bu görevi üç kez üstlenmiş oldu. Görevi sırasında, özellikle gergin siyasi atmosferde yürüttüğü yönetim tarzı ve aldığı kararlar nedeniyle hem övgü hem de eleştiri topladı.

TARTIŞMALI DÖNEMLER VE İDDİALAR

Tasulas’ın siyasi kariyeri boyunca adı çeşitli tartışmalara ve iddialara karıştı. Özellikle, Kifissia Belediye Başkanlığı dönemi ve Meclis Başkanlığı görevindeki bazı tutumları eleştirilere neden oldu.

Tasulas’ın Kifissia Belediye Başkanlığı yaptığı dönemde, 1996 yılında bir arazi sahibi olan Vasilis Tsalkitzis tarafından rüşvet istemekle suçlandı. Tsalkitzis, Kifissia’daki arazisi için imar iznini artırmak istediğini ve Tasulas’ın kendisinden 70 milyon drahmi rüşvet istediğini iddia etti. Tsalkitzis, Tasulas’ın bu rüşvet karşılığında arazinin 300 metrekarelik kısmının kamuya açık alan statüsünden çıkarılmasına yardımcı olacağını öne sürdü.

Tasulas, milletvekili olması nedeniyle dokunulmazlığa sahipti ve bu nedenle olay meclis gündemine taşındı. Meclis, basit çoğunlukla Tasulas’ın dokunulmazlığının kaldırılmaması yönünde karar aldı. Kararda, Tsalkitzis’in şikayetini geç sunması ve Tasulas’ın seçim bölgesi olan Yanya’da rakip bir politikacıyla birlikte röportajlar vermesi gibi faktörler, olayın siyasi amaçlı olduğu şüphesini doğurduğu gerekçesiyle etkili oldu. Tasulas da suçlamaların siyasi karalama amaçlı olduğunu savundu.

AİHM’LİK OLAN DAVA

Tsalkitzis, 2003 yılında yeni bir şikayette bulunsa da Yargıtay Başsavcı Yardımcısı bu şikayetin yeni delil içermediğini belirtti. Ardından konu tekrar meclise geldi ve dönemin Meclis Başkanı Apostolos Kaklamanis, dokunulmazlığın kaldırılması talebini genel kurulu toplamadan reddetti. Tsalkitzis, bu kararı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı.

AİHM, Yunanistan’ı adil yargılanma hakkının ihlali nedeniyle mahkum etti. Mahkeme, Tasulas’a yöneltilen suçlamaların milletvekilliği göreviyle ilgili olmadığını ve bu nedenle dokunulmazlığının arkasına sığınmaması gerektiğini belirtti. Bu karar, Yunanistan’da dokunulmazlık konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi ve Tasulas’ın itibarını zedeledi.

TEMPİ TREN KAZASI SORUŞTURMASINDAKİ ROLÜ

Tasulas’ın Meclis Başkanlığı dönemindeki en çok eleştirilen tutumlarından biri, 2023 yılında yaşanan Tempi tren kazası soruşturmasındaki rolü oldu. Kazada hayatını kaybedenlerin aileleri ve muhalefet partileri, Tasulas’ı soruşturmanın şeffaf bir şekilde yürütülmesini engellemekle suçladı.

Avgi gazetesinde yer alan ilgili haber göre, kazada hayatını kaybedenlerin ailelerinden Maria Karistianou, Tasulas’ın Meclis Başkanı olarak Avrupa Savcılığı’nın 717 numaralı sözleşmeyle ilgili soruşturma dosyasını ve Tempi kazasıyla ilgili dosyayı makamında beklettiğini ve Soruşturma Komisyonu üyelerine zamanında ulaştırmadığını iddia etti. Karistianou ayrıca, Tasulas’ın Ulaştırma Bakanlığı’nın sorumluluklarına ilişkin şikayetleri ve hükümet üyeleri hakkındaki iki ayrı dosyayı da meclise iletmediğini ve bu şekilde Anayasa’yı ihlal ettiğini öne sürdü. Karistianou, Tasulas’ın kaza kurbanlarının ailelerinin ihtarlarını görmezden geldiğini ve meclis soruşturma komisyonunun örtbas etme çabalarına ortak olduğunu savundu.

Bir başka kurban yakını Pavlos Aslanidis de Miçotakis’in Tasulas’ı cumhurbaşkanı adayı göstermesini eleştirerek, Tempi olayının örtbas edilmesine katılan herkesin terfi ettirildiğini savundu. Aslanidis, Tasulas’ın altı aydan fazla süredir ailelerin meclise ulaştırdığı şikayetleri ve dört siyasetçi hakkındaki bir başka şikayeti makamında beklettiğini ve Anayasa gereği mecliste görüşülmesi gereken bu konuların gündeme gelmesini engellediğini iddia etti.

TELEKULAK SKANDALINDAKİ TUTUMU

Tasulas’ın Meclis Başkanlığı döneminde eleştirilen bir diğer konu ise telekulak skandalındaki tutumu oldu. Hükümetin sorumluluğunda olduğu iddia edilen siyasetçilerin, gazetecilerin ve vatandaşların yasa dışı dinlenmesi skandalında, Tasulas’ın tutumu muhalefet tarafından eleştirildi.

2023 yılında, Kamuoyu Denetim Otoritesi (ADAE) Başkanı Hristos Ramos, üst düzey hükümet ve muhalefet yetkililerinin dinlenmesiyle ilgili meclisi bilgilendirmek istedi. Ancak Tasulas, Ramos’u “davetsiz misafir” olarak nitelendirerek, ADAE başkanını Kurumlar ve Şeffaflık Komisyonu’na çağırmadı. Ramos’un, 5002/2022 sayılı yasanın 8. maddesinin 6. fıkrası uyarınca hem Meclis Başkanı’nı hem de parlamento grubu liderlerini dinlemeler konusunda bilgilendirme yetkisi olmasına rağmen, Tasulas bu bilgilendirmeye izin vermedi. Tasulas, “Komisyon çağırır. Kimse kendini önermez. Bu bir tuhaflık ya da inat değil. Kurumsal bir süreç var” ifadeleriyle açıklama yaparak tutumunu savundu. Ancak muhalefet, Tasulas’ın bu tutumunun gerçeğin ortaya çıkmasını engellemeye yönelik olduğunu ve telekulak skandalının üzerinin örtülmesine katkı sağladığını savundu.